21- بسته خدمات سلامت:
بسته خدمات تيم سلامت (در سطح اول) :در ادامه به آن اشاره شده است.
بسته خدمات سلامت سطح دوم: برابر با بسته خدمات بيمه پايه
بسته خدمات سلامت سطح سوم: برابر با بسته خدمات بيمه پايه
22- گروه هدف: در سطح اول خدمات تمام افراد جمعيت تحت پوشش در قالب گروه هاي سني ذيل:
· نوزادان و كودكان
· نوجوانان و جوانان
· ميان سالان
· سالمندان
· مادران باردار
هستند و خدمات سلامت بايد بر اساس حيطه هاي محيط خانواده، محيط عمومي جامعه و محيط هاي جمعي به گروه هاي هدف ارايه شود.
23- راهنماي باليني ارايه خدمات استاندارد:
خدمات مورد نياز مراجعين با اختلالات و شكايات زير در قالب راهنماهاي مربوطه ارايه خواهد شد.
· آكنه
· رنيت آلرژيك
· اضطراب
· نارسايي قلب
· سردرد
· كم كاري تيروييد
· افسردگي
· درد گردن
· استئوآرتريت
· اوتيت گوش مياني
· پنوموني
· صرع
· سينوزيت
· سنكوپ
· خونريزي دستگاه گوارش فوقاني
· و ساير موارد مصوب وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكى
راهنماي ارجاع بين سطوح سه گانه:
· ارجاع درون سطح اول و بين ارايه كنندگان خدمات در اين سطح و از سطح اول به سطح دوم :در مراقبت هاي تعيين شده بر اساس منابع معرفي شده بسته هاي خدمات به گروه هاي هدف و راهنماهاي باليني تدوين شده، زمان و شرايط ارجاع مشخص شده و ارايه كنندگان خدمت غيرپزشك بايد بر اين اساس به پزشك و پزشك به سطح دوم ارجاع دهند. در مورد خدماتي كه در اين بسته ها تعريف نشده اند، ارجاع بر اساس تشخيص پزشك صورت خواهد گرفت.
· ارجاع به سطح دوم و سطح سوم بر اساس ضوابط ذكر شده دستورالعمل مصوب ستاد اجرايى كشورى خواهد بود.
24- بسته خدمات تيم سلامت الزامات بسته خدمت:
· رويكرد بسته خدمت :آموزش، پيشگيري اوليه، مراقبت، غربالگري، درمان سرپايي عمومي، ارجاع و دريافت پس خوراند از سطح بالاتر و انجام اقدامات مورد نياز بر اساس پس خوراند
· حفظ جامعيت و يك پارچگي خدمات در ارايه و دسترسي به بسته خدمت:
1- گيرنده خدمت بايد به تمام خدمات (به جز خدمات پاراكلينيك و داروخانه) به گونه اي دسترسي داشته باشد كه تمام خدمات پيش بيني شده سطح يك را در حداقل زمان ممكن در پايگاه مجرى برنامه پزشك خانواده (مطب تطابق يافته با الزامات) يا مركز مجرى برنامه پزشك خانواده به صورت كامل دريافت كند.
2- ارايه دهنده خدمت بايد قابليت لازم را بر اساس لزوم حفظ جامعيت خدمت دارا بوده تا بتواند تمام خدمات پيش بيني شده را با حداقل مراجعه گيرنده خدمت به واحد ارايه كننده خدمت بر اساس بسته خدمت ارايه كند.
3- توجه خاص بر هزينه اثربخشي و هزينه فايده بودن خدمات در بسته خدمت
4- استانداردهاي استقرار واحدهاي ارايه كننده داروخانه و پاراكلينيك برابر ضوابط موجود خدمت ها و مراقبت هايي كه در سطح يك، براي اعضاي تيم سلامت در نظر گرفته شده به شرح زير است و هر كدام از پرسنل هماهنگ با ساير هم كاران و در چهارچوب سامانه جامع و همگانى سلامت ايرانيان نقش خود را ايفا مى كند . پزشك مركز نقش نظارتى و مديريتى بر پايگاه ها و پرسنل داشته و وظايف سلامت محيط و كار، ارتباطات بين بخشى و مبارزه با بيمارى ها را در سطح جامعه پيگيرى مى كند . پرستار يا ماما در پايگاه پزشك خانواده موظف است تمام وظايف پرستار يا ماما را منطبق بر بسته هاى خدمت مصوب وزارت بهداشت براى جمعيت تحت پوشش پزشك پايگاه خود انجام دهد.
الف- مديريت سلامت در جمعيت تحت پوشش
ب- آموزش و ارتقاي سلامت
ج- مراقبت از جامعه تحت پوشش با اجراي برنامه هاي سلامت تدوين و ابلاغ شده در نظام ارايه خدمات سلامت
د- پذيرش موارد ارجاعي و ارايه پس خوراند مناسب
ه- درمان اوليه و تدبير فوريت ها
و- ارجاع مناسب و به موقع، پيگيري موارد ارجاع شده به سطح بالاتر
ز- دريافت پس خوراند از سطح بالاتر و انجام اقدامات مورد نياز بر اساس پس خوراند.
الف- مديريت سلامت:
· شناسايي محيط جغرافيايي محل خدمت
· شناسايي جمعيت تحت پوشش از نظر تعداد نفرات به تفكيك سن و جنس
· شناسايي معضلات و مشكلات بهداشتي منطقه تحت پوشش
· ثبت داده ها و مديريت اطلاعات سلامت افراد و جمعيت تحت پوشش
· شناسايي چرخه كار مركز و فعاليت واحدهاي مختلف موجود در مركز
· اقدام به حل مسائل بهداشتي از راه هم كاري هاي درون بخشي و بين بخشي
· تلاش در حل مسائل سلامت جامعه از راه جلب مشاركت هاي مردمي
· هم كاري در اجراي برنامه هاي استاني و كشوري
· هم كاري در برنامه هاي مقابله با اثرات حوادث غيرمترقبه و عضويت در تيم هاي مذكور بر اساس پروتكل هاي كشوري
· پايش و ارزشيابي خدمات تيم سلامت بر اساس دستورالعمل هاي موجود
ب- آموزش و ارتقاي سلامت
· آموزش سلامت
· ترويج شيوه زندگي سالم
ج- مراقبت از جامعه تحت پوشش با اجراي برنامه هاي سلامت تدوين و ابلا غشده در نظام ارايه خدمات سلامت توسط تيم سلامت بر اساس كتاب/كتابهاي مصوب وزارت بهداشت :
· مراقبت از كودكان
1- با تأكيد بر پيش گيري از بيماري ها و مخاطرات شايع دوران نوزادي و كودكي با توجه به اولويت ها و آموزش صحيح به والدين، تشخيص و درمان صحيح و به موقع، پيش گيري از بروز عوارض و ناتواني هاي احتمالي، درمان عوارض ايجاد شده، ارجاع به موقع و پيگيري نتيجه ارجاع
2- در هر بار مراجعه براى انجام مراقبت هاي جاري انجام ارزيابي (به شرح زير)، انجام توصيه ها و اقدامات لازم
3- مراقبت نوزادان (در دوره هاي سني 5-3 روز، 15-14 روز،30-45 روز)
· غربال گري هيپوتيروييدي نوزادي
· ارزيابي از نظر توانايي شيرخوردن، مشاهده تنفس
· تند، باز و بسته شدن سريع (پرش) پره هاي بيني، توكشيده شدن قفسه سينه و ناله كردن
· ارزيابي از نظر حال عمومي (كاهش سطح هوشياري، بي قراري و تحريك پذيري، تحرك كمتر از معمول و بي حالي، برآمدگي ملاج، درجه حرارت بالا يا پايين، رنگ پريدگي شديد، سيانوز، زردي)
مراقبت هاي از كودكان سالم (در دوره هاي سني 2 ماهگي، 4 ماهگي، 6ماهگي، 9ماهگي، 12ماهگي، 15 ماهگي، 18 ماهگي، 2 سالگي، 3 سالگي، 4سالگي، 5 سالگي، 6 سالگي)
· ارزيابي و كنترل كودك از نظر وضعيت عمومي (توانايي شيرخوردن، تنفس، علائم حياتي، رفلكس ها و ... )
· ارزيابي و كنترل كودك از نظر زردي (زير 2 ماه (
· ارزيابي و كنترل كودك از نظر وضعيت وزن،قد و دورسر
· ارزيابي و كنترل كودك از نظر وضعيت تغذيه
· ارزيابي و كنترل كودك از نظر وضعيت بينايي
· ارزيابي و كنترل كودك از نظر وضعيت تكامل
· ارزيابي و كنترل كودك از نظر وضعيت واكسيناسيون و مصرف مكمل هاي دارويي
· ارزيابي و كنترل كودك از نظر وضعيت سلامت دهان و دندان
انجام مراقبت هاي درماني براي كودكان بيمار با رعايت استانداردهاي ارايه شده در برنامه مراقبت هاي ادغام يافته ناخوشي هاي اطفال
· عفونت هاي موضعي، اسهال، كنترل مشكل شيرخوردن، سرفه، ناراحتي گوش، گلودرد، تب، كنترل كم وزني، مشكل تغذيه
· تشخيص افتراقي خواب آلودگي، كاهش سطح هوشياري يا تشنج
· تشخيص افتراقي تنفس مشكل همراه با و بدون ويز
· تشخيص افتراقي تب با و بدون علائم موضعي
مراقبت هاي ادغام يافته سلامت نوجوانان و جوانان (گروه سني 6 تا 25 سال (
· در دوره هاي سني بدو ورود به مدرسه، 10 سال، 12 سال، 15 سال، 18 سال، 21 سال و 24 سال و با تأكيد بر پيش گيري از بيماري ها و مخاطرات شايع دوران نوجواني و جواني با توجه به اولويت ها و آموزش صحيح به فرد و والدين، تشخيص و درمان صحيح و به موقع بيماري ها و اختلالات ايجاد شده، پيش گيري از بروز عوارض و ناتواني هاي احتمالي، درمان عوارض ايجادشده، ارجاع به موقع و پيگيري نتيجه ارجاع:
· مشاركت در انجام سنجش سلامت در بدو ورود به مدرسه، سال اول راهنمايي و سال اول دبيرستان
· پيش گيري و مراقبت فرد از نظر چاقي و اضافه وزن
· پيش گيري، تشخيص و درمان كم خوني
· پيش گيري، تشخيص و درمان اختلالات بينايي
· پيش گيري، تشخيص و درمان اختلالات شنوايي
· پيش گيري، تشخيص و درمان اختلالات رواني (شامل اختلالات سايكوتيك حاد و مزمن، افسردگي، دوقطبي، اضطراب جدايي، پانيك، وسواس جبري، هراس اجتماعي، تيك، پرخاشگري، بيش فعالي و نقص توجه، رشد، ارزيابي رشد و تكامل، تعامل مادر و كودك، عقب ماندگي ذهني، صرع و اختلال فراگير رشد)
· پيش گيري، تشخيص و درمان عفونت هاي پوستي
· پيش گيري،تشخيص و درمان آسم،آلرژي و سينوزيت
· پيش گيري، تشخيص و درمان آسيب ها و صدمات
· پيش گيري، تشخيص و درمان سل
· آموزش فعاليت فيزيكي و تحرك بدني
· آموزش تغذيه مناسب
· آموزش پيش گيري از سوء مصرف مواد
· آموزش پيش گيري از رفتارهاي پرخطر
· آموزش پيش گيري از استعمال دخانيات
· كنترل و انجام واكسيناسيون توأم 14-16 سالگي
مراقبت هاي ادغام يافته سلامت ميان سالان (گروه سني 25 تا 60 سال(
با تأكيد بر پيش گيري از بيماري ها و مخاطرات شايع دوران ميان سالي با توجه به اولويت ها و آموزش صحيح به فرد و خانواده و جامعه، تشخيص و درمان صحيح و به موقع بيماري ها و اختلالات ايجاد شده، پيش گيري از بروز عوارض و ناتواني هاي احتمالي، درمان عوارض ايجاد شده، ارجاع به موقع و پيگيري نتيجه ارجاع.
· پيش گيري، تشخيص و درمان فشار خون
· پيش گيري، تشخيص و درمان ديابت
· پيش گيري، تشخيص و درمان چاقي
· پيش گيري، تشخيص و درمان ديس ليپيدمي
· آموزش پيش گيري و كنترل استعمال دخانيات
· پيش گيري، تشخيص و درمان افسردگي
· پيش گيري، تشخيص و درمان اختلالات دوقطبي
· پيش گيري، تشخيص و درمان اختلالات اضطرابي
مراقبت هاي ادغام يافته سلامت سالمندان (گروه سني 60 سال و بالاتر(
با تأكيد بر پيش گيري از بيماري ها و مخاطرات شايع دوران سالمندي با توجه به اولويت ها و آموزش صحيح به فرد و خانواده و جامعه، تشخيص و درمان صحيح و به موقع بيماري ها و اختلالات ايجاد شده، پيش گيري از بروز عوارض و ناتواني هاي احتمالي، درمان عوارض ايجاد شده، ارجاع به موقع و پيگيري نتيجه ارجاع.
· پيش گيري، تشخيص و درمان آنژين صدري و سكته هاي قلبي و مغزي
· پيش گيري، تشخيص و درمان اختلالات ناشي از فشارخون بالا
· پيش گيري، تشخيص و درمان اختلالات تغذيه اي، سوء تغذيه، لاغري و چاقي
· پيش گيري، تشخيص و درمان ديابت
· پيش گيري، تشخيص و درمان سقوط و عدم تعادل
· پيش گيري، تشخيص و درمان افسردگي
· پيش گيري، تشخيص و درمان اختلالات اضطرابي
· پيش گيري، تشخيص و درمان اختلالات خواب
· پيش گيري، تشخيص و درمان پوكي استخوان
· پيش گيري، تشخيص و درمان سل
· پيش گيري، تشخيص و درمان اختلالات بينايي و شنوايي
مراقبت هاي ادغام يافته سلامت مادران باردار
· مشاوره پيش از بارداري دوران بارداري (اولين ملاقات بارداري(
· انجام ارزيابي هاي معمول، بررسي از نظر وجود
· علائم خطر، معاينه چشم، دندان، پوست و ... اندازه گيري قد، وزن، علائم حياتي، ارتفاع رحم، شنيدن صداي قلب جنين، لمس حركت جنين
· تجويز مكمل هاي دارويي (اسيد فوليك، آهن، مولتي ويتامين(
· آموزش (بهداشت فردي و روان و جنسي، بهداشت دهان و دندان، عدم مصرف دارو و مواد مخدر، عدم كشيدن سيگار و دخانيات،عدم مصرف الكل، تغذيه و مكمل هاي دارويي، شكايت شايع، علائم خطر، فوايد و آمادگي و محل مناسب زايمان طبيعي، شيردهي، مراقبت از نوزاد، علائم خطر نوزاد)
· ترسيم جدول وزن گيري
· توجه به تاريخ تقريبي زايمان
· ايمن سازي با واكسن توأم در صورت نياز طبق دستورالعمل كشوري
· ارجاع براي انجام آزمايش معمول
· ارجاع براي انجام سونوگرافي معمول در دو نوبت
· مشاوره تنظيم خانواده در هفته 35 تا37 بارداري
· تزريق رگام در مادر ارهاش منفي با همسر ارهاش مثبت
· شناسايي مادر در معرض خطر
· ارجاع مادر عارضه دار به سطوح بالاتر (در صورت نياز (
· ارجاع و معرفي مادر براي شركت در كلاس هاي آمادگي براي زايمان
· پيگيري و دريافت پس خوراند (در صورت نياز)
· ثبت خدمات
· ارايه آموزش هاي فردي يا گروهي
. زايمان و بلافاصله پس از زايمان ( 6ساعت اول پس از زايمان) در منزل
. زايمان و بلافاصله پس از زايمان( 6 ساعت اول پس از زايمان) در واحد تسهيلات زايماني
. دوران پس از زايمان (پس از گذشت 6 ساعت اول تا 6 هفته پس از زايمان) – ملاقات اول و دوم
. تنظيم خانواده و جمعيت
· انجام مشاوره و ارايه خدمت قبل از ازدواج : زنان و مردان در سنین باروری (10-49 سال)
· انجام مشاوره و ارايه خدمت حين ازدواج : زنان همسردار در سنين باروري (10-49 سال) و مرداني كه همسر آن ها در اين سنين هستند
· انجام مشاوره و ارايه خدمت بعد از ازدواج : زنان همسردار در سنين باروري(10-49 سال) و مرداني كه همسر آن ها در اين سنين هستند
· بررسي و تعيين مناسب ترين شيوه پيش گيري از بارداري براي هر زوج
· انجام مراقبت هاي لازم حين استفاده از روش انتخابي متناسب با هر روش
· ارجاع موارد مورد نياز و پيگيري نتيجه ارجاع
مراقبت و درمان بيماري هاي خاص (لزوم پيش گيري از اين بيماري ها و ابتلا به آن ها ارتباطي با سن افراد ندارد) با اولويت و شيوع بيماري در منطقه آموزش افراد جامعه براي شناخت بيماري و راه هاي پيش گيري از ابتلا به آن، شناخت موارد مشكوك، انجام اقدامات مناسب براى تشخيص به موقع بر اساس دستورالعمل هاي موجود، ارجاع موارد مورد نياز به ارجاع و پيگيري نتيجه ارجاع
· هاري
· كالاآزار (ليشمانيوز احشايي)
· تب خونريزي دهنده ويروسي كنگوكريمه (CCHF)
· سالك (ليشمانيوز جلدي)
· تب مالت
· جذام
· مالاريا
· تزريقات ايمن
· هپاتيت
· مننژيت
· سرخك
· سرخجه و سندرم سرخجه مادرزادي
· فلج اطفال
· آنفلوانزا
· ديفتري
· سياه سرفه
· ايدز
· وبا
· تيفوييد
· اسهال خوني
· بوتوليسم
· زنجيره سرما
· سل
د - سلامت محيط و كار
· سلامت محيط جامعه (مديريت)
· آب آشاميدني سالم
· آلودگي هوا
· ابتكارات جامعه محور (CBI)
· اقدامات اضطراري در بلاياي طبيعي
· بهداشت پرتوها
· جمع آوري و دفع فاضلاب
· كنترل ناقلين بيمار ي ها
· پسماندها
· مواد شيميايي و سموم
سلامت محيط خانوار
· ابتكارات جامعه محور (CBI)
· ايمني غذا (بهداشت مواد غذايي، سيستم پخت و پز مناسب(
· سوانح و حوادث
· محيط فيزيكي مسكن
سلامت محيط هاي جمعي
· سلامت محيط هاي زندگي جمعي (پادگان، پرورشگاه، خوابگاه، زندان، سراي سالمندان(
· سلامت محيط هاي بهداشتي درماني (بيمارستان، كلينيك تخصصي، كلينيك هاي دامپزشكي، مراكز بهداشتي درماني، مراكز پرتوشناسي، مطب)
· سلامت محيط هاي آرايشي و بهداشتي
· سلامت محيط هاي تهيه، توزيع، نگه داري و فروش مواد غذايي
· سلامت محيط هاي آموزشي
· سلامت محيط هاي فرهنگي و تفريحي
سلامت محيط كار
· بهداشت حرفه اي
· ارايه مراقبت هاي اوليه بهداشتي به كارگران
· ايجاد ايستگاه هاي بهگر
· پيش گيري و مراقبت از بيماري هاي شغلي
· پيش گيري و مقابله با عوامل فيزيكي و شيميايي محيط كار
ج - درمان اوليه و تدبير فوريت ها (در مواردي كه راهنماي عملكرد باليني تدوين شده ارايه خدمات بر اساس راهنما و در مواردي كه راهنماي باليني تهيه و ابلاغ نشده است، ملاك تشخيص و درمان و نياز به ارجاع نظر پزشك خانواده است).
ويزيت
· مصاحبه با بيمار و گرفتن شرح حال
· معاينه (جسمي _رواني)
· ارزيابي علائم و نشانه ها و طراحي مسير تشخيص
· تدوين و اجراي برنامه درماني
· ثبت تمام داده ها در پرونده فرد
انجام خدمات پرستاري نظير تزريقات و وصل سرم در سرانه پزشك خانواده و تيم سلامت منظور شده و رايگان ارايه می شود ولي مواد مصرفي (سرنگ و ست سرم) توسط گيرنده خدمت تأمين خواهد شد .
اقدامات و مداخلات ساده جراحي و باليني : شامل خدماتي (غير اورژانس( است كه برحسب مهارت و تمايل پزشك خانواده انجام مي شود، و متضمن پرداخت تعرفه دولتي بوده كه 30 درصد آن توسط مراجعه كننده و 70 درصد آن توسط بيمه ها قابل پرداخت خواهد بود. (فهرست اين خدمات مطابق فهرست سازمان هاي بيمه خواهد بود)
· وازكتومي بدون تيغ جراحي (برابر ضوابط وزارت بهداشت)
· ختنه
· كشيدن ناخن
· برداشتن خال و ليپوم و زگيل (در موارد غير زيبايي(
· نمونه برداري از پوست و مخاط
· كاتتريزاسيون ادراري
· آتل بندي شكستگي ها
· شستشوي گوش
· خارج كردن جسم خارجي
· كار گذاشتن لوله معده و ركتوم
فوريت ها
· انجام احياء قلبي ريوي
· لوله گذاري تراشه
· اقدامات اوليه در مسموميت ها
· اقدامات اوليه در اورژانس هاي تنفسي
· اقدامات اوليه در بيماران مصدوم
· اقدامات اوليه در بيماران اورژانسي و هماهنگي براي انتقال مجروح به سطوح بالاتر براي ادامه درمان
· بخيه و دبريدمان زخم ها
25- ارجاع
· ارجاع مراجعان نيازمند به خدمات تكميلي به سطوح بالاتر
· پي گيري بيماران و خدمات مورد نياز مراجعان
· پيگيري دريافت بازخورد از سطوح پذيرنده ارجاع
· تنظيم و ارايه گزارش هاي مورد نياز
· تبادل اطلاعات يا هماهنگي براي فرستادن پرونده ي فرد يا افراد تحت پوشش به يكي ديگر از پزشكان خانواده